NPR, z racji swojej specyfiki, niewątpliwie wymaga większej motywacji i świadomości niż inne metody planowania rodziny (Ponzetti, Hoefler, 1988). Wobec dostępnych opcji, motywy wyboru NPR jako stylu życia małżeńskiego wiążą się z uzasadnieniem odstąpienia lub użytkowania antykoncepcji. Na Zachodzie obserwuje się zainteresowanie ludzi młodych, w większości z wyższym wykształceniem, mieszkańców miast, korzystaniem z ekologicznych sposobów regulacji poczęć, które byłyby nieszkodliwe dla zdrowia, nie zaburzające normalnego przebiegu aktu seksualnego i nie naruszające jego intymności, nie budzące problemów moralnych. W badaniach nad uzasadnieniem rezygnacji z antykoncepcji powtarza się niezmiennie motyw ryzyka dla zdrowia (Klaus, 1982; Freundl i in. 1988).
W badaniach amerykańskich – 90% użytkowników NPR wskazywało na ich zaletę: „nie są szkodliwe dla zdrowia”, 31% na łatwość stosowania, a 24% na wzrost komunikacji małżeńskiej (Vernon i in. 1987). W innych badaniach niemieckich respondenci również wskazywali na pogłębienie wzajemnej komunikacji i więzi między małżonkami oraz na bardziej pozytywne postawy wobec seksualności (Logan, 1999, s. 50), niż w wypadku stosowania antykoncepcji, którą cechuje szkodliwość zdrowotna (45%), uboczne negatywne skutki fizyczne (33%) oraz psychiczne (24%), nienaturalność (18%), poczucie wykorzystania seksualnego przez mężczyznę (12.5%).
W badaniach w Melbourne (Blignault, Brown 1979) respondenci wymieniali następujące argumenty przeciw metodom antykoncepcyjnym: nienaturalność (27%), niezgodność ze wskazaniami religijnymi (20%), szkodliwość zdrowotna (17%), nieefektywność (11%). Badania nowozelandzkie wykazują preferencję dla wyboru NPR ze względu na jego łatwość użycia, brak komplikacji zdrowotnych, samoświadomość okresu płodnego i lepsze zrozumienie przez męża potrzeb kobiety oraz brak konieczności nabywania jakichś środków i dostępności do nich. Zdrowotne zalety NPR podkreślają też użytkownicy NPR z Kenii. Natomiast użytkownicy NPR z Australii i USA akcentują przede wszystkim wspólną odpowiedzialność małżonków za prokreację i pogłębienie intymnej więzi małżeńskiej (Logan, 1999, s. 46 – 50).
Doświadczenia polskie wskazują na ważność takich uzasadnień, jak: brak satysfakcji z dotychczasowej metody, utrata atrakcyjności współżycia, poczucie uzależnienia od mężczyzny, poczucie sprzeczności z wymogami miłości, niepokój o skutki zdrowotne dla siebie i przyszłego dziecka, poczucie winy i niestosowności moralnej (Fijałkowski, 1975, s. 117).
Analizując relacjonowane przez małżonków motywy wyboru NPR w Polsce, zauważa się ich różnorodność, a jednocześnie powszechność niektórych z nich, np. w badaniach porównawczych 100 kobiet (ze wsi i miasta) powtarzającym się uzasadnieniem wyboru NPR były względy moralne i religijne oraz zdrowotne i one dawały psychiczny komfort oraz wzmagały więź małżeńską (Dubowska i in. 1989). Religijno – moralny aspekt motywacji jako dominujący w wyborze NPR został potwierdzony dla grupy małżonków, w tym szczególnie wzgląd na nakaz Kościoła i zgodność NPR ze stwórczym zamierzeniem Boga. Natomiast dla narzeczonych dominującą motywacją opowiedzenia się za NPR jest wzgląd psychologiczny – wyrażenie pozytywnej postawy na przyjęcie każdego dziecka oraz negacja aborcji jako rozwiązania w sytuacji niezaplanowanego poczęcia (Olejnik, 1993).
Podobnie, w badaniach Bogusławskiej (1993) wśród motywów stosowania NPR dominującym były względy moralne, szczególnie u kobiet (różnica między kobietami a mężczyznami była statystycznie istotna, K = 80%, M = 50%, p < 0.05), dużo rzadziej wymieniane były względy zdrowotne (21%) oraz osobiste korzyści (23%). Podobnie w badaniach Szczepanowicza (1992) religijno – moralny motyw wymieniało 50% małżonków, 19.5% motywy praktyczno – psychologiczne i 13% psycho – fizyczne. W badaniach Szmarowskiej (1991) respondenci wymieniali przede wszystkim cechy związane z jakością metody, tzn. takie jak: prostota (32%), skuteczność (27%), nieuciążliwość (17%), doskonałość (7%), co czwarta badana osoba wymieniała względy religijne (25%), co piąta wskazywała na szacunek dla siebie i swej płodności (20%). Natomiast rzadko wymieniano względy zdrowotne (7%).
dr Dorota Kornas Biela,
W: Psychologiczne aspekty naturalnego planowania rodziny, „Naturalne Planowanie Rodziny, nr 2/2004, s. 5-6(3-8), www.zdrowarodzina.org