„Czy nadal mogę uprawiać seks?” „Czy jest możliwe, aby mnie ktoś pokochał i chciał się ze mną kochać?” „Czy mogę mieć dzieci?” „Czy moje ciało z woreczkiem może być atrakcyjne dla kogoś?” Tak, tak to najczęstsze pytania, które słyszę od kobiet i mężczyzn z wyłonioną stomią i zawsze na początku opowiadam rozmowę z trzydziestoletnią kobietą: „Mój pierwszy mąż odszedł ode mnie, gdy miałam czasową ileostomię na wygojenie zespolenia jelitowego, ale było całkiem jasne, że nie rozstaliśmy się z powodu tego, jak korzystam z toalety. Rozstaliśmy się, ponieważ do siebie nie pasowaliśmy! Spotkałam za jakiś czas nowego towarzysza serca i partnera życiowego. To co go interesowało – to moje zdrowie! On pokochał Mnie i tylko to się dla niego liczyło!” A więc jeśli chcesz znaleźć życiowego partnera, który kocha ciebie, a nie twoje opakowanie, to stomia ci nie przeszkodzi. Poza tym, to dobry test na to, czym faktycznie interesuje się potencjalny wybranek czy wybranka…
Jeśli chodzi o życie seksualne, ważne jest, aby odpowiedzieć sobie szczerze na pytanie czy miałem/am udane przed operacją? Czy wszystko się w nim układało? Gdyż wyłonienie stomii nie wpływa na popęd seksualny! Na chęć przebywania z druga osobą w sytuacjach intymnych. Stomia sama w sobie nie jest chorobą – jest to chirurgicznie wykonane połączenie światła jelita z powierzchnią ciała. To prawda, że fizyczna zdolność u mężczyzn do osiągnięcia objawu zewnętrznego podniecenia, czyli erekcji (wzwodu penisa) zależy od tego, czy podczas operacji wyłonienia stomii zostały uszkodzone nerwy, które kontrolują erekcję i wytrysk nasienia. Im więcej cięć w okolicy krocza, tym większe ryzyko uszkodzenia nerwów. Dysfunkcje mogą rozciągać się od całkowitej impotencji po zdolność do erekcji bez zdolności do wytrysku. Szanse na wystąpienie komplikacji znacznie maleją, gdy operację wykonał doświadczony chirurg. Powikłania nie wynikają z samej stomii, ale z przypadkowego nacięcia w okolicy odbytnicy nerwów.
Należy pamiętać, że udane życie intymne to nie tylko penetracja pochwy i wytrysk nasienia, to poznawanie, dotykanie, całowanie całego ciała od stóp do głów. Bez pomijania palcy, łokci, uszu, pleców, klatki, nóg…aż zakończywszy na narządach intymnych. Częste kontakty seksualne z ukochaną osoba pobudzają ciało i umysł. Uczenie się erotycznej mapy ciała, szukanie punktów, w których odczuwanie bodźców seksualnych jest szczególnie silne – to długotrwały proces (obu stron).
Bezpieczny powrót do stosunków seksualnych to taki, kiedy wygoją się rany i kiedy wróci się do pełni sił. Próbowanie zbyt wcześnie po operacji może doprowadzić do porażki spowodowanej wyczerpaniem, co może nie być przyjemnym doświadczeniem.
W przypadku kobiet operacja stomijna nie wpływa na zdolności seksualne, zapłodnienie lub ciąże, podczas której rozmiar i kształt stomii zmienia się, gdy zmienia się wielkość brzucha.
Główny problem u tych kobiet wiąże się z bolesnymi stosunkami. Uważa się, że wynika to z nieobecności odbytnicy, która amortyzuje pochwę podczas stosunku. Ważne, więc jest znalezienie takich pozycji, które będą najbardziej komfortowe i przyjemne dla obu stron. Ból może także wynikać ze zwężania lub bliznowacenia pochwy po radykalnym usunięciu pęcherza. Ale przecież jedną z najprzyjemniejszych sfer erogennych dla kobiet jest łechtaczka, która jest narządem płciowym zewnętrznym i znajduje się w obrębie sromu właściwego. Jest ciałem jamistym zdolnym do wzwodu. Żołądź i napletek łechtaczki oraz jej błona śluzowa są zaopatrzone w liczne zakończenia narządów czuciowych, których drażnienie prowadzi do orgazmu.
Uszkodzenie autonomicznego systemu nerwowego może powodować obniżenie nawilżenia pochwy. Dobrze jest wtedy używać przy kontaktach seksualnych żelu nawilżającego do pochwy, do kupienia w każdej aptece bez recepty.
Pamiętajmy, iż najważniejszym narządem seksualnym jest mózg. To on decyduje o tym, co i jak przeżywamy. A najlepszym bodźcem pobudzającym (obok podniecenia seksualnego partnera) jest zdolność wyrażania uczuć! Przecież trzeba nie tylko znać techniki erotyczne, ale przede wszystkim nauczyć się żyć z drugą osobą oraz ją rozumieć. Spróbować wniknąć w jej psychikę – to trudne, ale możliwe.
Czasem, po wyłonieniu stomii u kobiet, zdarzają się przypadki z płodnością – spowodowane zrostami, wewnętrznymi bliznami powstałymi po zabiegu. Jeśli zrost wytworzy się w okolicy ujścia jajowodu, może blokować drogę spermy do jajeczka albo drogę jajeczka do macicy. W niektórych sytuacjach stomia może spowodować wręcz wzrost płodności u kobiet z chorobą Croha – zwłaszcza jeśli miały przetokę pochwową, a operacja spowodowała remisję i rozwiązała ów problem.
Pamiętajmy – nasza seksualność zależy tylko od nas. Od tego: na ile sami sobie pozwalamy ją w nas rozbudzić, na ile sami zaakceptujemy siebie, swoje ciało i swoje odczucia. Kiedy powiemy sobie, że czas na szczęśliwe życie seksualne jest właśnie teraz, gdyż tu i teraz to odpowiedni czas na nowy start, na nowe poznanie i odkrycie. Alfred Souza powiedział: przez długi czas, wydawało mi się, że życie dopiero się zacznie – to prawdziwe życie. Ale zawsze na drodze znajdowała się jakaś przeszkoda, coś co trzeba było pokonać, czas który trzeba było odsiedzieć, jakieś nie zakończone sprawy, dług do spłacenia. Potem miało zacząć się życie. W końcu dotarło do mnie, że te przeszkody to było moje życie…
Stomie wydalnicze i na układzie moczowym:
Kolostomia – Jest to ujście jelita grubego wytworzone na brzuchu. Wykonuje się ją w przypadku konieczności usunięcia części jelita grubego. Jeśli usunięto odbytnicę i odbyt, kolostomia jest tworzona na stałe. Jeśli zachowano zwieracze odbytu, kolostomia może mieć charakter czasowy. Kolostomia może być wytworzona w różnych częściach jelita grubego, w zależności od tego jaka część jelita została zachowana. Im większa część jelita grubego została zachowana, tym bardziej uformowany jest stolec. Przy kolostomii można uniknąć noszenia worków, jeśli wykonuje się irygacje. Wówczas zamiast dużych worków wystarczają niewielkie nakładki.
Ileostomia – Jest to ujście jelita cienkiego wytworzone na brzuchu. Wykonuje się ją w przypadku konieczności usunięcia całości lub części jelita grubego. Jeżeli zachowana została odbytnica, ileostomia może mieć charakter czasowy. Ponieważ brak jelita grubego, które odpowiada za wchłanianie wody, stolec w przypadku ileostomii ma konsystencję płynną lub półpłynną. W przypadku ileostomii stałe noszenie worków jest konieczne, ponieważ wydalanie stolca jest zupełnie niekontrolowane. Worek trzeba opróżniać kilka razy dzinnie (przeciętnie 4-6).
Urostomia – Jest to ujście moczowodów wytworzone na powierzchni brzucha. Służy do wydalania moczu w przypadku choroby lub uszkodzenia pęcherza moczowego. Ujście takie tworzy się najczęściej przy pomocy fragmentu jelita cienkiego (ileal conduit) lub grubego (colon conduit) w ten sposób, że wycina się fragment jelita i wykorzystuje go jako kanał pomiędzy połączonymi moczowodami a ścianą brzucha. Wycięty kilkucentymetrowy fragment jelita cienkiego lub grubego nie ma wpływu na funkcjonowanie jelita. Urostomię można również wytworzyć bezpośrednio na moczowodach (ureterostomy) lub pęcherzu (vesicostomy).
Miejsca wytworzenia urostomii:
Ureterostomia – przetoka wytworzona na moczowodach. Stomię moczowodową najczęściej wykonuje się przy wykorzystaniu fragmentu jelita (cienkiego lub grubego), którego jeden koniec łączy się z moczowodami, a drugi z powłokami brzusznymi. Stomia taka może być wykonywana jako stomia stała (ostateczna), podczas gdy pozostałe rodzaje urostomii zawsze są tylko czasowe.
Pielostomia – przetoka wytworzona na miedniczce nerkowej.
Nefrostomia – przetoka wytworzona na miąższu nerki.
Cystostomia (vesicostomia) – przetoka wytworzona na pęcherzu moczowym.
Bianca-Beata Kotoro
psycholog, psychoterapeuta, terapeuta seksuologiczny