Zgodnie z nauczaniem Kościoła „jak każdy zabieg medyczny na pacjencie, należy uznać za dopuszczalne zabiegi na embrionie ludzkim¹, pod warunkiem, że uszanują życie i integralność embrionu, nie narażając go na ryzyko nieproporcjonalnie wielkie; gdy są podejmowane w celu leczenia, poprawy jego stanu zdrowia lub dla ratowania zagrożonego życia”².

Należy stwierdzić, iż „diagnoza przedporodowa odzwierciedla dobroć moralną każdej interwencji diagnostycznej. Ujawnia jednak własne problemy etyczne, związane z ryzykiem diagnostycznym i celem, z powodu którego może być żądana i praktykowana”³.

Ze względu na ryzyko, metody nieinwazyjne nie nasuwają żadnych lub prawie żadnych zastrzeżeń etycznych.⁴Natomiast metody inwazyjne, zależnie od rodzaju, związane są z różnym stopniem bezpośredniego ryzyka dla zdrowia i życia dziecka oraz możliwością dalszych powikłań (…). Czynnik ryzyka dotyczy życia oraz integralności fizycznej płodu i tylko częściowo matki⁵ odnośnie różnych technik diagnostycznych i procentu ryzyka, jakie każda zawiera. Dlatego należy „przede wszystkim uważnie oceniać ewentualne negatywne skutki, jakie niezbędne użycie określonej techniki badania może wywrzeć na płód, i uniknąć stosowania takich metod diagnostycznych, co do których uczciwej celowości i zasadniczej nieszkodliwości nie posiadałoby się wystarczających gwarancji. A jeśli, jak często bywa przy dokonywaniu ludzkich wyborów, jakiś stopień ryzyka będzie musiał być podjęty, niech [lekarz] zatroszczy się o sprawdzenie, czy jest to rekompensowane przez prawdziwą konieczność pilnej diagnozy i znaczenie osiągniętych dzięki temu rezultatów dla dobra poczętego istnienia”⁶. Jeśli więc czynnik ryzyka będzie musiał być uwzględniony, odwołanie się do diagnozy winno mieć racjonalne wskazania potwierdzone przez konsultacje diagnostyczną⁷. Wobec tego „taka diagnoza jest dopuszczalna, jeśli stosowane metody, za zgodą dobrze poinformowanych rodziców, chronią życie i integralność embrionu i jego matki, nie narażając ich na nieproporcjonalne ryzyko”⁸.

Niezmiernie ważną kwestią jest pytanie, czemu dana diagnoza ma służyć. Cel, ze względu na który może być ona żądana lub praktykowana, powinien być zawsze dobroczynny dla dziecka i matki, by ukierunkować podjęcie interwencji terapeutycznych, dać pewność i spokój kobietom w ciąży zasmuconym z powodu wątpliwości odnośnie deformacji płodu i skłonnych do przerwania ciąży, przygotować, w przypadku nieszczęśliwego wyniku, na przyjęcie życia naznaczonego upośledzeniem⁹.

Powiązanie diagnostyki prenatalnej z aborcją jest jednym z ważniejszych problemów moralnych, rzutujących na ocenę tego postępowania medycznego.¹⁰  Zgodnie z nauczaniem Magisterium Ecclesiae „diagnoza przedporodowa sprzeciwia się poważnie prawu moralnemu wtedy, gdy w zależności od wyników prowadzi do przerwania ciąży. Badania stwierdzające istnienie jakiejś deformacji płodu lub choroby dziedzicznej nie mogą pociągać za sobą wyroku śmierci. Jeśli więc kobieta poddaje się diagnozie przedporodowej ze zdecydowaną intencją przerwania ciąży w wypadku, gdyby diagnoza wykazała istnienie deformacji lub anomalię, to dopuszcza się czynu niegodziwego. Podobnie działaliby w sposób przeciwny zasadom moralnym małżonek, krewni czy ktokolwiek inny, skłaniając lub zmuszając kobietę w ciąży do podjęcia badań przedporodowych w celu, ewentualnego przerwania ciąży. Byłby również odpowiedzialny za niegodziwą współpracę specjalista, który w przeprowadzaniu badania czy w podaniu jego wyników rozmyślnie  przyczyniłby się lub sprzyjał ustaleniu powiązań między badaniami przedporodowymi a przerwaniem ciąży”¹¹. (…) Jest to wówczas aborcja eugeniczna, akceptowana przez opinię publiczną o specyficznej mentalności, co do której ustala się błędny pogląd, że jest ona wyrazem wymogów «terapeutycznych»: mentalność ta przyjmuje życie tylko pod pewnymi warunkami, odrzucając ułomność, kalectwo i chorobę”¹².

Małżonkowie, będący nosicielami chorób genetycznych oraz kobiety z grupy ryzyka¹³mogą mieć poważny moralny obowiązek powstrzymywania się od prokreacji, jednakże w sytuacji poczęcia dziecka obciążonego wadami genetycznymi przerwanie ciąży nie jest rozwiązaniem możliwym do moralnego zaakceptowania. Jeśli rodzice deklarują stanowczą wolę przerwania ciąży, tracą tym samym prawo do poznania prawdy o stanie zdrowia dziecka. Lekarzowi natomiast nie wolno przekazać rodzicom informacji o zdrowiu dziecka, gdy wie, że następstwem tego będzie aborcja. W sytuacji odwrotnej, gdy to porada lekarza skutecznie doprowadziła do aborcji, staje się on formalnym współsprawcą zbrodni.¹⁴(…)

Tak samo niedozwolone jest każde wskazanie i program władz cywilnych  i sanitarnych lub organizacji naukowych, które sprzyjają bezpośredniemu powiązaniu między diagnostyką prenatalną a przerwaniem ciąży¹⁵. „Ponieważ embrion powinien być uważany za osobę od chwili poczęcia, powinno się bronić jego integralności, troszczyć się o niego i leczyć go w miarę możliwości jak każdą inną istotę ludzką”¹⁶. (…)

Wzrastająca dehumanizacja medycyny, następująca wraz z jej postępem, szczególnie przejawia się właśnie w deprecjacji życia ludzkiego. Podstawowym więc sposobem humanizowania medycyny jest promocja życia ludzkiego¹⁷. (…) Badania naukowe nad życiem ludzkim należy rozumieć jako badania dla życia ludzkiego. Humanizacja medycyny oznacza przezwyciężenie mentalności eugenicznej.

Konsekwencje terminacji ciąży

Według literatury medycznej przerwanie ciąży (interruptio graviditatis) oznacza jej sztuczne zakończenie w okresie, kiedy płód nie jest jeszcze zdolny do życia pozałonowego. (…) Następstwa przerwania ciąży mogą mieć różny charakter. Obecnie wyróżnia się następujące powikłania aborcji¹⁸: perforację macicy; krwotok; uszkodzenie lub niewydolność szyjki macicy; pozostawienie fragmentów łożyska i płodu w macicy; krwawienie; zakażenie wewnątrzmaciczne, posocznicę ¹⁹; zakrzepowe zapalenie żył; zator; koagulopatię (DIC)²⁰; immunizację w zakresie czynnika Rh; zrosty wewnątrzmaciczne (zespół Ashermana); wtórny brak miesiączki; niepłodność; powikłania anestezjologiczne; skutki psychologiczne²¹. O możliwości wystąpienia depresji emocjonalnej po zabiegu przerwania ciąży lekarz powinien poinformować ciężarną.²²

W tym miejscu należy przyjrzeć się dokładniej psychologicznym skutkom aborcji. W 1980 roku Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne wprowadziło do profesjonalnego słownictwa Służby Zdrowia pojęcie Zespołu Zaburzeń Stresu Pourazowego (PTSD, Post Traumatic Stress Disorder). Siedem lat później, podano kryteria diagnostyczne Zespołu Poaborcyjnego (PAS, Post Abortion Syndrome)²³  oraz Zespołu Rozpaczy Poaborcyjnej (PAD, Post Abortion Distress). Zespół PAS uznano za odmianę PTSD²⁴. PAS i PAD są dwoma rodzajami zaburzeń poaborcyjnych. PAD pojawia się w pierwszych miesiącach po aborcji i kończy się do szóstego, ma charakter ostrych reakcji fizycznych i psychicznych. Dotknięta osoba ma poczucie straty, przeżywa różnego typu konflikty psychologiczne²⁵. Zasadnicze kryteria diagnostyczne PAS można podzielić na trzy: 1. Powtórne przeżywanie urazu²⁶; 2. Reakcje unikania wszystkiego, co może się kojarzyć  z aborcją; 3. Dodatkowe objawy, które powinny pojawić się minimum dwukrotnie²⁷.

Faktem jest, iż aborcja pozostawia ślady nie tylko w życiu kobiety, lecz także jej rodziny²⁸(męża/partnera²⁹, dzieci³⁰). Swoistych konfliktów doświadcza również personel medyczny³¹– lekarze-aborterzy i pielęgniarki³². Od 1993 roku w Polsce jest prowadzona terapia osób, które doświadczyły zaniedbania, przemocy i strat prokreacyjnych³³.

Roman Pop, lek.med, pediatra, obecnie kapłan Kościoła Katolickiego, kapucyn